در رویای بابل

هفته گذشته که داشتم مطالب وبلاگ را مرور می کردم متوجه شدم اگر این موضوع که گفته ها و نوشته هایمان انعکاسی از ما وافکارمان هستند، صحت داشته باشند من چه هدای مزخرف و مایوس کننده ای باید بوده باشم. امیدوارم دفعه بعدی که این کار را می کنم نظرم تغییر کرده باشد.

خوانش کتاب "در رویای بابل" از براتیگان محبوبم تمام شد. هر چند کتاب را به اندازه ی "یک زن بدبخت" دوست نداشتم اما می شود گفت کتاب خوبی بود. خواستم مطالبی در مورد کتاب بنویسم دیدم که جناب پور محسن حق مطلب را ادا کرده به همین دلیل به آوردن گفته های ایشان کفایت می کنم.

" در رمان بابل خط داستانی مشخصی وجود دارد. یک کارآگاه خصوصی به نام سی کارد، با یکی از مشتریانش قرار ملاقات دارد و می‌خواهد مقدمات کارش را فراهم کند. اسلحه و پول، دو نیاز اصلی آقای کارد است. او‌ کارآگاه قابلی نیست و این شغل، یکی از تلاش‌های بسیارش، برای درآوردن پول‌ است.

جالب اینجاست که تقریباً تا نیمه‌ی کتاب، هنوز خبری از ملاقات کارآگاه با مشتری‌اش نیست. اما مواجهه‌ی کارد با اطرافیانش، شِمایی عجیب از اجتماع آمریکا ترسیم می‌کند که اتفاقاً به راحتی می‌توان باورش کرد. کارد برای تهیه‌ی اسلحه، اول سراغ گروهبان رینک می‌رود. دیالوگی که بین آن‌ها رد و بدل می‌شود، به اندازه‌ی یک کتاب برای شناخت کارد مفید است.

در حالی‌که لبخند می‌زد گفت: «هنوزم عکسای مستهجن می‌فروشی؟ جشن ولنتاین در یک تیخوانا؟ واسه سگ بازا؟»
گفتم: «‌نه، این قد که پلیسا ازم نمونه خواستن، دیگه هیچی برام نموند …»

همین آقای گروهبان، در پایان رمان با جدیتی اغراق‌آمیز خود را موظف به حفاظت از اجسادی می‌داند که از پزشکی دزدیده شده‌اند. اما در طول داستان نه تنها آقای رینک کمترین تلاشی برای حفاظت از جان هیچ آدم زنده‌ای نمی‌کند، بلکه به خاطر یک جسد، یک آدم را تا مرز مرگ هم می‌برد.

بله، ماموریت آقای سی کارد دزدیدن یک جسد است. مشتری او زن بلوندی است که کارگاه خصوصی، استخدام کرده تا جسد یک زن فاحشه را از پزشکی قانونی بدزدد.

"سقوط رویای آمریکایی"

وقایع رمان «در رویای بابل» در سال‌های جنگ جهانی دوم می‌گذرد. زمانی که ژاپنی‌ها بندر پرل‌ هاربر را بمباران می‌کنند و آمریکا رسماً وارد جنگ می‌شود. براتیگان در همان صفحات ابتدایی، ارزش‌های جامعه‌ی مدرن را به سخره می‌گیرد.

در حالی‌که قرار است هر آمریکایی افتخار کند که یکی از تفنگداران دریایی ارتش ایالات متحده باشد، سی کارد خوشحال است که او را برای خدمت در نظام وظیفه نامناسب دانسته‌اند. البته او روایت می‌کند که قبلاً در اسپانیا جنگیده و نشانه‌اش، یک جفت گلوله‌ای است که در ماتحتش فرو رفته است!

براتیگان از به هجو کشیدن مفهوم فداکاری برای وطن آغاز می‌کند و بعد به مفهوم خانواده و امنیت جانی و شغلی می‌رسد. براتیگان به هیچ‌وجه خطابه‌ی سیاسی سر نمی‌دهد، او فقط ماجراهای خنده‌دار را برایمان تعریف می‌کند و با ظرافت مخاطب را با«پوچی» ارزش‌ها آشنا می‌کند.

«پاجوبی» دوست کارد که در پزشکی قانونی کار می‌کند، نیازهای جنسی‌اش را با اجساد زنان خوش‌سیما ارضا می‌کند. رینک، به خاطر یک جسد، سر یک انسان را توی محفظه‌ی کشویی سرد خانه قرار می‌دهد.

از همه جالب‌تر حکایت خود آقای سی کارد است. او کارآگاهی خصوصی است که در به در دنبال مشتری است. نه دفتر کار دارد و نه حتا یک سنت ته جیبش. ماه‌هاست کرایه خانه‌اش را نپرداخته و به دروغ به صاحبخانه می‌گوید که یکی از بستگانش چاه نفتی کشف کرده و کرایه‌های معوقه را یک جا پرداخت خواهد کرد.

طنزآمیز است که سی کارد از مرگ صاحبخانه‌اش ناراحت نمی‌شود. هر چه باشد دیگر مجبور نیست بدهی‌هایش را بپردازد. مادر کارد هم در تمام تماس‌های تلفنی با فرزندش، از کارد می‌خواهد که هشتصد دلاری را که از او قرض گرفته بود، پس بدهد.

رویای آمریکایی در رمان «در رویای بابل» صرفاً در حد رویای تعبیر‌نشدنی باقی می‌ماند. «رویای آمریکایی» نوید می‌دهد که هر آمریکایی با تلاش و پشتکار به تمام مدارج می‌رسد و طبقات اجتماعی، نقشی در موفقیت فرد ندارند. اما رویای آمریکایی در رمانِ «در رویای بابل» صرفاً کابوسی است که زندگی همه را تحت‌الشعاع قرار داده است. کارد، رینک، پاجوبی،… همه‌ی شخصیت‌های کتاب به چنان درماندگی‌ای رسیده‌اند که هویت‌شان به هجو کشیده شده است. آقای کارآگاه خصوصی خودش تعریف می‌کند که ‌در پیاده‌رو به کاسه‌ی یک گدا لگد زده بود تا موقع جمع کردن پول‌هایش از روی زمین، چند سنتی گیرش بیاید.

در جهان رمان«در رویای بابل» انسان‌ها کمترین ارزشی ندارند و مناسبات دوستانه، عاشقانه و انسانی افراد، تحت تاثیر«پول» است. این پول است که مفاهیم را استعمار می‌کند. سی کارد از مشتری‌اش پول می‌گیرد تا جسد یک فاحشه را از پزشکی قانونی بدزدد. بنابراین به عنوان یک کارآگاه خصوصی باید نقش یک تبهکار را بازی کند تا پولی گیرش بیاید و در آرزوی تهیه لوازم اولیه کار یک کارگاه باقی بماند. او حتا به دوستش پاجوبی رشوه می‌دهد تا جسد زن را به دست بیاورد. سی کارد دقیقاً همان کارهایی را می‌کند که بر اساس شغل‌اش، باید در مقابل آن‌ها بایستد.
در پایان رمان مشخص می‌شود که گروهبان رینک هم که ظاهراً در پی یافتن جسدهایی دزدیده شده است، با خانم بلوندی که مشتری کارد است، ارتباط دارد. احتمالاً رینک هم ماموریت داشت تا جسد فاحشه را بدزدد و در قبالش پول بگیرد.

رمان «‌در رویای بابل» تصویری از آمریکای پس از بحران اقتصادی بزرگ دهه‌ی سی را نشان می‌دهد. از سویی دیگر می‌توان در لا‌به‌لای سطرهای کتاب، پیش زمینه‌هایی را دید که در وقوع انقلاب ارزش‌های اخلاقی در دهه‌ی شصت نقش داشته‌اند. در جهان رمان «در رویای بابل» همه‌ی آدم‌ها برای بقا تلاش می‌کنند. اما حاکمیت مطلق پول، روابط انسانی را تا حد تنازع حیوانی تقلیل داده است.

براتیگان، آمریکا را در روزهایی ترسیم می‌کند که تفنگداران دریایی این کشور برای برقراری صلح جهانی وارد جنگ جهانی شده‌اند. اما پشت جبهه‌ی جنگ و در جامعه آمریکا، انسان‌ها، به موجودات سر خورده تبدیل شده‌اند که نه تنها برای پیروزی یا شکست کشورشان در جنگ اهمیتی قایل نیستند، بلکه برای ادامه‌ی زندگی به جدالی مضحک برای معامله‌ی یک جسد تن داده‌اند.

ماخذ : http://mojtabapourmohsen.org/criticize/babel_beratigan